Aşı; insanda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri vb. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) etkilerinin ortadan kaldırılarak, geliştirilen biyolojik maddelerdir. Aşı insanları hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır.
Yapılan aşı uygulamaları neticesinde sağlık alanında büyük kazanımlar sağlanmıştır. Bunlardan en önemlileri arasında; çiçek hastalığının dünya üzerinden yok edilmesi ve çocuk felci yapan mikrobun ülkemizin de içinde bulunduğu Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesinden yok edilmesi, ayrıca ülkemizde kızamık hastalığının elimine edilmesi aşamasına gelmesi sayılabilir.
Aynı başarının diğer aşı ile korunabilir hastalıkların da kontrol altına alınması için sürdürülmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla 2005 yılından beri her yıl Dünya Sağlık Örgütü tarafından Aşı Haftası düzenlenmektedir
Ülkemizde Genişletilmiş Bağışıklama Programının amacı aşı ile korunabilir hastalıkların ve bu hastalıklardan kaynaklanan sakatlık ve ölümlerin engellenmesidir. Bu program difteri, boğmaca, tetanos (yeni doğan tetanosu dâhil), kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği, verem, çocuk felci, hepatit-A, hepatit-B, hemofilus influenza tip b ve streptokokus pnömoniye bağlı invaziv pnömokokal hastalıkların engellenmesini kapsamaktadır.
2005 yılı sonuna kadar 7 hastalığa (difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, kızamık, hepatit-B, verem) karşı aşılama yapılıyordu. 2006 yılında bütün sağlık kuruluşlarında Hib, Kızamıkçık, Kabakulak aşılan uygulanmaya başlanmıştır. 2008 yılı başından itibaren DaBT- İPA-Hib aşılan tek enjektör içinde uygulanmaya başlanmış böylece bir seferde 5 hastalığa karşı aşılama yapılması sağlanmıştır. Kasım 2008 tarihinden itibaren; konjuge pnömokok aşısı (KPA) takvime eklenmiştir. Böylelikle aşı ile koruma sağlanan hastalık sayısı 11’e yükselmiştir. 2010 yılında ise ilköğretim 1. sınıfta uygulanmak üzere aşı takvimine DaBT- İPA (dörtlü karma) aşısı eklenmiş bu şekilde bu yaş grubuna ek bir doz boğmaca aşısı uygulanmasına başlanmıştır. Nisan 2011 tarihinden itibaren daha geniş koruyuculuk sağlayan konjuge pnömokok aşısı uygulanmaya başlanmış, son olarak 2012 Ekim ayında Hepatit-A, Aralık ayında ise Suçiçeği aşısı ulusal aşı takvimine eklenerek uygulanan toplam antijen sayısı 13’e yükselmiştir.
Her çocuğun sağlıklı ve hastalıksız yaşama hakkı vardır. Bu da aşılama ile sağlanmaktadır.
Aşı ile korunabilir hastalıklara karşı etkin, ücretsiz ve uygulaması kolay aşılar vardır. Aşılanmamış ya da eksik aşılı çocuklar hastalıklara karşı duyarlı kalmakta ve ülkemizde hastalık mikroplarının yaygın olarak dolaşmasına neden olmaktadır. Okul öncesinde ve okul çağı çocuklar arasında da aşı ile korunabilir hastalıkların duyarlılığı yüksektir. Bu hastalıklar okullarda zaman zaman salgınlara neden olmaktır.
Müdürlüğümüze bağlı Aile Sağlığı Merkezlerimiz tarafından bebeklere, okul çağı çocuklara, gebelere ve risk grubu olarak kabul edilen her bireye aşılama çalışmaları rutin olarak yapılmaktadır. Gezici sağlık ekipleriyle köy ve mezralara gidilmekte ve aşılama hizmetleri götürülmektedir.
Sevgili Anneler, Babalar; geleceğimizin teminatı en kıymetli varlıklarımız olan çocuklarımızın sağlıklı yetişmeleri için rutin aşılarım yaptıralım, bu konuda tüm sağlık çalışanlarına yardımcı olalım.
Unutmayalım ki Sadece aşı uygulayarak Her yıl 40-50.000 bebeğin ölümünü birlikte önlüyoruz.
DİYARBAKIR VALİLİĞİ
Diyarbakır Halk Sağlığı Müdürlüğü
